Endometrial ve Servikal Polipler
Polip dendiği zaman akla iyi huylu tümöral ufak oluşumlar gelmelidir. Vücudumuzda değişik organlarda polipler oluşabilir. Burun içinde, sinüslerde, safra kesesinde oluşabilen polipler, kadın genital sisteminde de oluşabilirler. Östrojen hormonunun etkisiyle, epitel hücrelerinin çoğalması sonucu meydana gelirler.
Endometrial Polipler (Rahim polibi, Uterus polibi)
Rahim iç tabakası endometrium olarak adlandırılır. Endometrium hücre tabakasında oluşan polipler genellikle adet kanaması ile ilgili sorunlara yol açarlar. Menopoz öncesi ve menopoz sonrası kadınlarda anormal rahim kanamalarından büyük oranda endometrial polipler sorumludur. Adet kanamasının yoğun olması, normalden fazla uzaması, adet ortasında leke veya kanama olması endometrial polip için tipik belirtilerdir. Bazen de hiçbir bulgu vermez, rutin muayene ve görüntüleme sırasında farkedilirler. Boyutları değişkendir, çapları milimetrik de olabilir, birkaç cm’ye de ulaşabilir.
Bir çalışmada endometrial poliplerin sıklığı % 7,6 ile 13 arasında bulunmuştur. Risk faktörleri arasında tamoksifen kullanımı, obezite, hormon tedavisi, Lynch ve Cowden sendromu gibi rahim kanseri ilişkili sendromlar sayılabilir.
Ultrasonografide rahim iç tabakası (endometrium) adet döngüsünün farklı günlerine göre farklı özellikler gösterir. Genellikle adet sonrası dönemde yapılan incelemede, endometrium kalın görülür ve içinde ekojen yapıda polipten şüphelenilebilir. Bazen doktorunuz sulu ultrason (salin infüzyon sonografi) denilen ek bir görüntüleme yapmak isteyebilir. Rahim içine yerleştirilen ince bir kanülden verilen steril serum fizyolojik ile yapılan bu tetkikte rahim içi patolojiler çok daha anlaşılır olmaktadır. Kısırlık için çekilen rahim filminde de, polipler rahim içi kavitede dolma defekti şeklinde görülür.
Endometrial Poliplerde Tedavi
Endometrial poliplerin ufak olanları, hastada klinik olarak sıkıntıya yol açmıyorsa, anormal kanama yoksa, risk grubu değilse izlenebilir. Endometrial poliplerde kansere dönüşüm çok nadiren olmaktadır (% 3,57). Bazı hasta gruplarında, meme kanseri nedeniyle tamoksifen kullananlarda, postmenopozal kadınlarda, herediter kanser sendromu olanlarda kansere dönüşüm riski artmaktadır.
Bazı durumlarda endometrial poliplerde Histeroskopik cerrahi ile çıkarılması tercih edilir. Cerrahi tedavi endikasyonları şu şekildedir:
- Anormal kanama oluyorsa
- Çoklu poliplerde,
- Büyük (>1.5 cm) poliplerde
- İnfertilite (kısırlık varsa)
- Endometrial hiperplazi veya karsinom için risk varsa
Histeroskopi ışıklı bir kamera ile vajinal yoldan rahmin içine girilmesi, sıvı ile şişirilip rahim içine bakılmasıdır. Histeroskopi aynı zamanda rahim içindeki patolojilerin tedavisine de olanak sağlar. Operatif histeroskopi denilen bu işlemde kameranın çapı biraz daha kalındır. Uygulama öncesinde rahim ağzında genişletmeye ihtiyaç duyulur. Dış kılıfın içinden geçirilen aletler, elektrik enerjisi yardımıyla rahim içindeki polip ve myomları keserek rahim dışına alınmasını sağlar. Çıkarılan dokuların patolojik inceleme için gönderilmesine de olanak sağlar.
Histeroskopi sadece operatif olarak yapılmaz. Daha ince çaplı histeroskoplar sadece tanı amaçlı kullanılabilmektedir. Ofis histeroskopi adı verilen bu işlem anestezi altında yapılabildiği gibi anestezisiz de yapılabilir. Ancak işlem esnasında karın ve kasıklarda rahatsızlık hissi olabileceğinden biz genellikle genel anestezi altında işlemi tercih etmekteyiz. Ofis histeroskopi ile ufak lezyonlar da çıkarılabilir ve endometrial patolojilerde şüpheli alandan biyopsi alınmasına olanak sağlar.
Endometrial polipler tekrar etmeye meyillidirler. Kombine oral kontraseptifler ve hormonlu spiral olarak bilinen Levonorgestrel sağlayan rahim içi sistem endometrial poliplerin yeniden oluşumunu azaltır.
Servikal Polipler
Serviksten yani rahim ağzından köken alan poliplerdir. Servikal kanalda ise spekulum muayenesinde görülmeyebilirler. Bunlar endoservikal poliplerdir. Serviksten vajene doğru çıkmış polipler (ektoservikal polipler) jinekolojik muayene esnasında farkedilir. Spekulum dediğimiz muayene aleti bakire olmayan tüm hastalarda uygulanabilir. Vajene spekulum yerleştirildiğinde serviks yani rahim ağzı gözlenebilmektedir. Serviksten vajene doğru çıkmış bir polip, polipoid lezyon farkedilir. Genellikle bu poliplerin yüzeyi kırmızı ve dokunmakla kanamalıdır.
Servikal poliplerin boyutları değişkendir (5 mm-2 cm). Herhangi bir bulgu vermeyebilirler. Bulgu verenlerde ilişki sonrasında kanama en çok görülen şikayettir. Ara kanamalar, lekelenmeler görülebilir. Adet kanamalarının yoğun olması veya menopoz sonrası kanama diğer belirtilerdendir. Servikal poliplerde de kansere dönüşüm, yine endometrial polipler gibi nadirdir. Tedavi amaçlı genelde polipektomi yapılır. Saplı polipler sapının etrafında döndürülerek çıkartılabilir. Polip çıkarılması sonrası ufak kanamalar genellikle bası ile durur. Çıkan poliplerin patolojiye gönderilmesinde fayda vardır. Çok kalın saplı poliplerin ameliyathane şartlarında çıkarılması gerekebilir.
Her yıl yapılan jinekolojik muayenelerin kadınlar için önemi büyüktür. Bulgu vermeyen patolojilerin saptanması ve zamanında müdahalesi kadın sağlığı için önemlidir.
DOKTORUNUZA SORUN
