Anormal Vajinal Kanamalar
Anne karnında kız çocuğunun gelişimi embryolojik dönemde başlar. Üreme organları kız çocukta over, yani yumurtalık olarak gelişim gösterir ve her kız çocuğu yumurtalıklarında belli bir yumurta sayısı ile doğar. Anne karnındaki yirminci haftadan itibaren de bu yumurtalar azalmaya başlar. Sürekli bir harcanma, azalma söz konusudur. Sayıca azalmaya, gebelik dahil hiçbir durum engel olmaz. Bu yumurtalar tükendiğinde ise kadın menopoza girmiş demektir.
Ergenlik ile birlikte farklı mekanizmalar ile tetiklenen beyindeki merkezler hormon salgılar ve yumurtalıkları uyarırlar. Salgılanan hormonların etkisiyle her ay, bir yumurtalıktan gelişim gösteren folikülllerden birisi yeterli olgunluğa ulaştığında çatlar ve oosit (yumurta hücresi) dışarı atılır. İşte ovulasyon dediğimiz yumurtlama bu şekilde meydana gelmektedir. Overlerden atılan oosit, fallop tüplerinin uç kısımları tarafından yakalanır. Oosit, sperm hücresi ile karşılaşırsa fertilizasyon yani döllenme gerçekleşir ve sonucunda gebelik oluşur. Aksi takdirde atılan yumurta, döngünün sonunda rahim iç tabakası ve bir miktar kan ile birlikte dışarıya atılır. İşte adet kanaması bu şekilde oluşur.
Kadınların adet döngüsü genelde 24 ila 35 gün aralığında yaklaşık 3-7 gün sürer. Kanama miktarı 80 mL yi geçmemelidir. Kanama hacmini ml olarak ölçmek mümkün değildir tabii. Büyük pıhtılar şeklinde kanama çocuk bezi kullanma ihtiyacı, büyük ped kullanımına rağmen dışarı taşma kanamanın fazlalığı gösterir.
Kadınlar her yaşta (doğumdan ölüme kadar) adet döngüsünün dışında anormal bir kanama ile karşılaşabilirler. Düzenin değiştiği durumlar da olabilir. Her zamankinden fazla olan daha sık aralıklar, daha seyrek aralıklar, 7 günden uzun süren kanamalar anormal kanamaya girer. Genellikle sebebi bilinmediğinde endişe uyandırır. Mutlaka doktor kontrolü gerektirirler. Her yaşta anormal kanama nedeni farklı durumlara dayandırılabilir. Örneğin yenidoğan bir kız çocuğunda görülen vajinal kanama anne karnında maruz kaldığı hormonların doğumdan sonra çekilmesi ile olur ve muayene, tetkiklerde ek patoloji yok ise geçici bir durumdur. Adölesanlarda görülen uzamış yoğun kanamalar bazen yumurtlama durumunun tam olgunlaşmamasından bazen de altta yatan bir pıhtılaşma bozukluğundan kaynaklanabilir. Üreme çağında genital sistem patolojileri, polipler, myomlar, rahim duvar kalınlaşmaları, kistler anormal kanama ile kendini gösterebilir. Menopoz sonrası kanama en çok östrojen azlığına bağlı olsa da kanserler mutlaka ekarte edilmelidir.
Anormal Kanama Durumunda Ne Yapıyoruz?
Anormal kanama ile başvuran hastalarda detaylı bir hikaye alınmasını takiben jinekolojik muayene yapılır. Cinsel aktif olmayan kadınlarda ve küçük kızlarda gerektiği takdirde rektal tuşe ile muayene yapılabilir. Ultrasonografik görüntüleme günümüzde jinekolojik muayenenin bir parçasıdır. Bakire olmayanlarda transvajinal prob kullanılır ve yakın olan rahim ve yumurtalıklar transvajinal prob ile çok daha net değerlendirilebilir. Vajinal yoldan ultrason yapılamadığında, hasta sıkıştırılarak karından bakılarak genital sistem değerlendirilir. Mesanenin normalden fazla, neredeyse kaçırılacak düzeyde dolu olması istenir. Mesanenin sıvı dolu hali, ince bağırsakları yukarıya iter ve pelvisteki yapılar için akustik bir pencere oluşturur. Bu şekilde görüntü alınır ve organik patolojiler (myom, polip, yumurtalık kisti vb) varsa saptanabilir. Yoğun ve uzamış kanamalarda kansızlığa karşı tam kan sayımı, demir parametreleri, gençlerde koagülasyon panelleri istenilen diğer tetkikler arasındadır.
Anormal Kanama Nedenleri Nelerdir?
Anovulasyon kanamaları: Anovulasyon yumurtlamanın olmamasıdır. Yumurtlama üreme çağının başında ve sonunda çok düzenli olmayabilir. Bir de polikistik over sendromu hastalarında ovulasyon yani yumurtlama tembelliği vardır. Bu durum genellikle östrojenin orantısız bir şekilde yükselmesine, progesteron ile karşılanmamasına neden olur. Sonuçta, düzensiz aralıklarla, uzamış kanamalar olabilir. Endometriumda yani rahim içi tabakasında şüpheli bir durum veya başka bir patoloji yoksa hormonel ajanlarla tedavi edilebilir.
Polipler: Kadın genital sisteminde rahimde, rahim ağzında veya vajende görülebilen iyi huylu yapılardır. Üzerleri frajil olduğu için kolay kanayabilirler. En çok rahim polipleri görülür ve adet arasında leke şeklinde veya adet sonrası uzamış kanama en sık görülen şikayettir. Hastada hiçbir şikayete de neden olmayabilir. Çocuk isteyen grupta rahim içi polipler belli bir büyüklükte ise hiçbir şikayet olmasa da alınmalıdır.
Myomlar: Myomlar yine kadın genital sisteminde rahim kasından kaynaklı iyi huylu tümöral yapılardır. Lokalizasyonuna göre farklı adlandırılırlar. Kadınlarda üreme çağında en sık görülen tümörlerdir. Amerika’da yapılan bir çalışmada tahmini sıklığı %70 ila 80 arasında raporlamışlardır. Kanama açısından en riskli myomlar rahim iç tabakasına yakın yerleşmiş Submüköz dediğimiz myomlardır.
Rahim Ağzı Lezyonları: Rahim ağzı yani serviks, rahmin vajenden görülen, ilişki sırasında penis ile temas eden kısmıdır. Serviks kanserleri gelişmekte olan toplumlarda en sık görülen jinekolojik kanserdir. Günümüzde servikovajinal smear ve HPV tarama testleri ile önemli oranda erken tanı yapılabilmektedir. Hatta serviks kanseri ile ilişkili HPV aşısı da giderek ülkemizde yaygınlaşmaktadır. Rahim ağzında kansere dönüşebilecek lezyonlar kendini anormal vajinal kanama ile gösterebilir. İlişki sonrası kanama, enfeksiyona da bağlı olabilir ancak her durumda mutlaka doktor kontrolü gerektirir. Serviks kanserleri, rahim ağzı kanserleri kısmında daha detaylı anlatılmıştır.
Menopoz Sonrası Kanama: Bir hastanın menopozda olduğunu söylememiz için 1 yıl hiç kanama olmaması gerekir. Bu dönemden sonraki kanamalar postmenopozal kanama (menopoz sonrası kanama) olarak geçer ve mutlaka değerlendirme gerektirir. En sık neden östrojen azlığıdır. Rahim kanseri, rahim ağzı kanseri, vajinal veya vulvar lezyonlar kanamanın diğer nedenlerindendir. En doğru yaklaşım, tüm yaşlarda olduğu gibi, menopoz döneminde de bu konuda uzmanlaşmış hekimlerin kontrolünde kalmaktır.
Gebelikle İlişkili Kanamalar: Cinsel aktif kadınlarda anormal bir kanama, gebelikle ilişkili olabilir. Adet gecikmesini takiben olan bir kanama durumunda kanda gebelik testi istenmelidir. Dış gebelik, düşük veya sağlıklı olmayan bir gebelik kaybı veya düşük tehdidi mümkün olabilir. Doktorunuz tarafından yapılacak muayene ve tetkikler ile durum tespiti yapılacaktır.
Disfonksiyonel Uterin Kanamalar: Genital sistemde anormal kanamayı açıklayacak organik hiçbir patoloji (myom, polip gibi) olmadığında kanamalar, disfonksiyonel uterin kanama olarak sınıflandırılır. Yoğun kanamalar hastada demir eksikliği, yaşam kalitesinde bozulma gibi etkilere yol açtığından detaylı araştırmayı hak eder. Her hasta için yoğun kanamaları azaltıcı tedavi seçenekleri anlatılmalı, ve uygulanmalıdır.
Sonuç olarak adet düzeninin dışında veya fazla bir kanama durumunda mutlaka hekime başvurulmalı, rutin kadın doğum kontrolleri aksatılmamalıdır. Anormal kanama durumlarında tedavi ilgili bölümlerde detaylı olarak anlatılmıştır.
DOKTORUNUZA SORUN
